System zwrotu podatku VAT podróżnym zwany również systemem TAX FREE dotyczy wyłącznie określonej kategorii „podróżnych”.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług są to osoby niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej. Prawo do otrzymania zwrotu VAT przysługuje im w związku z zapłaceniem podatku VAT przy nabyciu towarów na terytorium kraju, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez podróżnego w bagażu osobistym poza terytorium Unii Europejskiej.
Decyduje miejsce zamieszkania, a nie obywatelstwo
O zwrot nie mogą ubiegać się osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, w tym Polski. Nie oznacza to jednak, że wszyscy obywatele Polski i innych państw członkowskich Unii Europejskiej nigdy nie otrzymają zwrotu VAT dla „podróżnych”. Decydujące jest, bowiem miejsce zamieszkania, a nie obywatelstwo. Obywatel Polski (lub innego kraju członkowskiego) mający miejsce zamieszkania poza Unią Europejską również będzie zaliczony do kategorii „podróżnych”, o których mowa w powyższych przepisach i przy spełnieniu określonych warunków, będzie uprawniony do otrzymania zwrotu VAT z tytułu zakupionych towarów.
Stałe miejsce zamieszkania ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.
Tryby dokonywania zwrotu
Zwrot podatku zapłaconego przez podróżnego przy nabyciu towarów na terytorium Polski może być dokonany na dwa sposoby.
Pierwszy z nich polega na tym, że to sam sprzedawca dokonuje zwrotu podatku podróżnemu. Nie wszyscy sprzedawcy mogą takiego zwrotu dokonać. Przepisy o podatku VAT przewidują szereg szczegółowych warunków, które sprzedawca powinien spełnić, aby móc dokonać zwrotu. Jednym z nich jest to, aby wysokość obrotu sprzedawcy w poprzednim roku podatkowym przekraczała 400 000 zł. Sprzedawca powinien być też zarejestrowanym podatnikiem VAT niekorzystającym ze zwolnienia podmiotowego. Do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu, sprzedawca, przy spełnieniu pewnych kryteriów, stosuje 0% stawkę VAT.
Jeżeli sprzedawca nie spełnia tych kryteriów zastosowanie może mieć drugi sposób dokonania zwrotu VAT. Zwrot w takim przypadku będzie dokonywany w wyspecjalizowanych punktach zwrotu VAT prowadzonych przez uprawnionych podatników, z którymi sprzedawca podpisał umowę. W tym przypadku zwrot dla podróżnego będzie najczęściej pomniejszony o prowizję punktu zwrotu VAT (sprzedawca niekorzystający z pomocy profesjonalnego punktu również może taką prowizję pobrać).
Jeżeli sprzedawca nie spełnia kryteriów uprawniających go do dokonania zwrotu oraz nie podpisał stosownej umowy z profesjonalnym podmiotem dokonującym zwrotu – zwrot podatku VAT nie przysługuje.
Informacja o możliwości otrzymania zwrotu związanego z zakupami u danego sprzedawcy powinna być umieszczana w punktach sprzedaży. Informacja ta powinna być przekazywana za pomocą określonego przepisami wzoru (prostokątny znak w formie naklejki samoprzylepnej w zielonej ramce z białym tłem i napisami „ZWROT VAT DLA PODRÓŻNYCH”, a pod nim: „TAX FREE FOR TOURISTS”). Wzór tego znaku został określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie kreślenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług (…).
Od dnia 1 kwietnia 2011 r. zwrot podatku podróżnym może być dokonywany nie tylko w gotówce, lecz również w formie bezgotówkowej, tj. w formie polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej.
Inne warunki dla otrzymania zwrotu przez podróżnego
Zwrot VAT dla podróżnych jest bardzo sformalizowaną instytucją. Oprócz warunków wskazanych powyżej, przepisy przewidują szereg dodatkowych kryteriów formalnych, wymaganych do skutecznego ubiegania się o zwrot VAT.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że wywiezienie towaru poza obszar UE w bagażu osobistym przez „podróżnego”, powinno nastąpić nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu. Przykładowo, jeżeli zakupu dokonano 14 marca 2012 r., to towar powinien być wywieziony najpóźniej do 30 czerwca 2012 r.
Dodatkowo, podstawą dokonania zwrotu jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę. Jest to tzw. dokument TAX FREE. Wywóz towaru powinien być potwierdzony na tym dokumencie przez urząd celny stemplem zaopatrzonym w numerator. Do dokumentu powinien być przymocowany (dosłownie) wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej.
Dodatkowo, aby podróżny mógł ubiegać się o zwrot VAT, minimalna kwota łącznej wartości zakupów wraz z podatkiem musi wynosić 200 zł. Kwota ta określona została przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie określenia minimalnej łącznej wartości zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług.
Grzegorz Klarkowski
Asystent Doradcy Podatkowego w Kancelarii